Mart Nine Gününüz Kutlu Olsun! Čestita Baba Marta

Tüm Balkanlarda ama özellikle Sırbistan, Bulgaristan ve tüm Pomak aleminde kutlanan Mart Nine Günü Kışın bahara dönüşmesinin kutlandığı 1 Mart geleneğidir.

Mart Nine sağı solu belli olmayan asabi mizaçlı bir kadındır. Ablaları Uzun boynuzlu karafatma [Ocak] ve
kısa boynuzlu karafatma [Şubat] tan sonra geldiği için öfkelidir, onların tavırlarından hoşlanmadığı için
öfkelidir ya da iki erkek kardeşi çok şarap içtiği için öfkelidir. Baba Marta öfkelendiğinde de hava kararır,
kar dolu düşer, insanlar havaya bakıp karamsarlığa kapılır.

Dağda hayvan güden Kozarka ise Mart Nine’den bir iyilik bekler. Yaşıt oldukları için arzu eder ki baba
Marta şenlensin ve hava düzelsin. Kozarka da koyun kuzularını dağdan indirsin. Ama istediği gibi olmaz.
Mart’ın sonu yaklaştığından baba Marta erkek kardeşini gönderir ve Nisan ayından birkaç gün ödünç
alır ve öfkesini yağdırır. Kozarka nine ve kuzuları donar ve taş olur. Zaemnitsi denilen [ödünç alınmış günlerde] donup taş olan Kozarka ve kuzularını [taşları] okşayanların şifa bulduğuna inanılır.

Baba Marta’nın kutlanması havalar açıncaya, bahar gelinceye kadar bileğe bağlanan kırmızı ve beyaz örme karanfil ya da püskül [Martenitsi] ile olur. Bazen de Kırmızı kadın beyaz erkek örme figürlerden olur. Beyaz erkeği, kırmızı kadını temsil eder ve onları bağlayan kırmızı beyaz sarma iplik te kara lanete karşı tılsımı temsil eder. Bazılarına göre de beyaz zekaveti kırmızı da sağlığı temsil eder ve martenitsa
veren kişi size hem zeka hem sağlık diliyor demektir.

Baharın gelişi de ilk leylek, kırlangıç gibi yaz kuşlarının gelmesi ya da ilk ağacın çiçek açması ile anlaşılır.
Baba Marta kışın son günü evindeki hasırları çıkarır ve kış sonu temizliği yapar! Hasırları silkelediğinde etrafa saçılan tüyler toprağa son kar olarak düşer!

Mevsim değişir, ilkbahar olur.

ČESTITA BABA MARTA

Gülümse!