Biga’ da Pomaklar ve Muhacırlar….

Biga’ da Pomaklar ve Muhacirler….

Pomaklar

Belaslatina’dan gelen Pomaklar, Türkçe’den farklı “Pomakça” diye bir dil konuşuyorlardı. Şüphesiz Pomakların erkekleri Türkçe bilirlerdi. Pomak kadınları ilk geldikleri zaman Türkçeyi hiç bilmezlerdi. (s.589) Yıllar geçtikten sonra bile Pomak kadınlarının Türkçeyi biraz öğrendiklerini, belki anladıkları, ama konuşamadıkları söylenmektedir. Ancak Yeniçiftlik köyünde Pomakça daha baştan itibaren adım adım terk edildi. Bunun nedeni muhtemelen Pomak-Muhacir evlilikleridir. Muhacirlerin aldığı Pomak gelinler haliyle Türkçe konuşur hâle geldi ve çocukları da Pomakça öğrenemedi. Buna karşılık, Pomakların aldığı muhacir gelinler, Pomakça öğrenmedi, tersine gittikleri evdeki Pomakça konuşan insanlar onunla Türkçe konuşmak zorunda kaldılar ve neticede yeni doğan çocuklar Pomakçayı değil, Türkçeyi ana dil olarak öğrendiler. 1960-70’li yıllara kadar yaşlı Pomakların kendi aralarında hâlâ Pomakça konuştukları hatırlanmaktadır.

Bu insanların Pomakça şarkı-türkü söylediklerini yaşlılar hatırlar. Eski yıllarda Pomakların eski harflerle Pomakça yazdıkları da bilinmektedir. Bu insanlar, kendi konuştukları dile Bulgarca değil, Pomakça derlerdi. Ancak bu dilin Bulgarca’ya çok benzeyen bir dil olduğunu bilirlerdi.

Bugün Yeniçiftlik köyünde Pomakçayı anadil olarak kullanan kimse -yaşlılar dahil- kalmamıştır. Bugün birkaç ihtiyar, 32Pomakça bildiğini söylemektedir; ancak onları Pomakça 1970’lerden sonra Pomakça konuşurken gören pek olmamıştır. Böylece Yeniçiftlikte bir zamanlar konuşulan Belaslatina Pomakçası bugün yok olmuştur. Yeniçiftliklilerin konuştukları Pomakçanın Biga’nın diğer Pomak köylerinin konuştuğu Pomakçadan farklı olduğu söylenir. Yeniçiftlik Pomaklarının Biga’nın Çeşmealtı köyü, Gönen’in Hasanbey köyü Pomaklarıyla aynı şivede Pomakça konuştukları söylenmektedir. Keza Tekirdağ Hayrabolu’nun Şavgamlı köyünde, Eskişehir’in Beylikova (Beylikahır) kasabasında (özellikle Uzunburun köyünde) bulunan Pomaklarında Yeniçiftlik köyündeki Pomaklarla aynı cinsten olduğu ve aynı şivede Pomakça konuştukları söylenir.

Yeniçiftlik köyündeki Pomakların erkek isimlerinin sonuna “-ço” ekledikleri bilinmektedir; Sülmanço, Hüseyinço gibi. Kadın isimlerinin sonuna da “-ka” eklemektedirler: Hatiçka, Şerifka, Fatika gibi. Keza Pomaklarda isimleri kısaltma, hatta isimleri başka isme dönüştürme adeti vardır. Örneğin Mustafa’ya “Mıti”, Hasan’a “Asko”, Mehmete “Metko”derler. Yeniçiftlikte Pomaklar tarafından kullanılmış olan isim ve lakaplara bir kaç örnek verelim: Ema, Ankonine, Atehala, Asu, Abusalişe, Atikoroz, Barbunun Agusi, İsmo, Manyo, Aliyka, Muni, Gacalka, Alloz, Matriş, Zako, İngavi, Kako, Metak, Kotrak, Cakof, vs.

Muhacirler

Yeniçiftlik köyünde ilk zamanlar Pomak olanların dışında kalan herkese “muhacir (macir şeklinde söylenir)” denirdi. Dolayısıyla Yeniçiftlik bağlamında “muhacir” kelimesinden kastedilen şey “Pomak olmayan”dır. Yani, Yeniçiftlik köyündeki Lofçalılara da, Bejanovalılara da, Palamarsalılara da, Şumnululara da “muhacir” denir. Bunların ortak özelliği Türkçe konuşmalarıdır. Ancak şimdi görülmemekle birlikte, geldikleri ilk zamanlarda bu köylerden gelen muhacirler arasında şive ve giyim kuşam farklılıkları varmış. Palamarsalılar “gelorum, gidorum, bilmerom” şeklinde, Şumnu taraflarından gelenler (Köklüceliler, Terbi köylüler) “geleri, gideri” şeklinde konuşmaktaydılar. Bejanovalı ve Lofçalıların kendine has şivelerinin olup olmadığını bilmiyoruz. Muhtemelen Yeniçiftlik köyünün kurulduğu ilk yıllarda dil bakımından ortalık çok renkliydi. Pomaklar “Pomakça” diye tamamıyla ayrı bir dil, muhacirler de kendi içlerinde ayrı ayrı şivelerle Türkçe konuşuyorlardı. Ancak zamanla bu farklılıklar kayboldu. Bugün Yeniçiftlikte konuşulan tek dil Türkçe’dir ve bu dil tek bir şiveyle konuşulur ve şive ilk gelenlerin hiçbirisinin şivesi değildir. Bu şive sonradan oluşmuş ve İstanbul Türkçesine oldukça yakın bir şivedir.
………………..

Kaynak : Yeniçiftlik Köyü Kitabı Necdet Zeki Gezer- Kemal Gözler…