BİGA’da 93 Göçleriyle Kurulan Köyler.

Çanakkale ili Biga ilçesinde toplam 113 adet yerlesim yeri vardır. Bunlardan 6’si belediye (Biga, Karabiga, Gümüsçay, Kozçesme, Balikliçesme, Yeniçiftlik), geri kalan 107’si ise köydür. Bu belde ve köylerin büyük çogunlugu, asagida ayrintilariyla görecegimiz gibi, “Doksanüç Harbi” olarak bilinen 1877-78 Osmanli-Rus Harbinden sonra Bulgaristan’dan gelen kendilerine kisaca “Doksanüç Muhaciri” denen göçmenlerce kurulmustur.
Biga’da Doksanüç Muhaciri olan bu köylerin nasıl kurulduğu konusunda bildiğimiz kadarıyla yapılmış bir çalışma yoktur. İşte bu bildiride biz bu eksikliği bir ölçüde de olsa gidermeyi amaçlıyoruz. Şüphesiz, böyle bir çalışmada yapılması gereken şey, Biga’daki bütün Doksanüç Muhaciri köylerinin tek tek nasıl kurulduklarını kısaca inceleyip, bunların arasındaki kuruluşları bakımından benzerlik ve farklılıkları tespit etmek ve o dönemde bir muhacir koyunun kurulması konusundaki bağıntıları ortaya çıkarmaya çalışmaktır. Böyle bir çalışmanın yapılabilmesi için ise öncelikle her köy için yapılmış monografik çalışmaların bulunması gerekir. Ancak bilebildiğimiz kadarıyla Biga köyleri hakkında yapılmış monografik çalışmalar hemen hemen yok gibidir. Böyle monografik çalışmalar olmayınca, köy çalışmalarını ilk elden yapmak gerekmektedir. Bu tür çalışmaları yapmak çok zordur. Ülkemizde mahallî arşivler ya yoktur, ya çok zayıftır, varsa da bunlara ulaşılması fevkalade güçtür. Böyle olunca çalışılan her köy konusunda bizzat o köye gitmek, sözlü kaynaklara başvurmak gerekmektedir. Sözlü kaynaklara başvurmak da çok sağlıklı bir yöntem değildir. Bugün Doksanüç Muhaciri köylerde en yaşlı kişiler dahi Türkiye’de doğmuş kişilerdir. Bu köylerdeki en yaşlı kişiler dahi asıl göç eden kişilerin çocukları veya torunlarıdır. Bunların dedelerinin nereden, nasıl ve ne zaman geldikleri konusunda verdikleri bilgilerin güvenirliliği fevkalade sınırlıdır.Bu bildiride Biga’daki köyler hakkında genel bilgiler verilecektir ve bu şekilde, Biga’daki muhacir köyü olgusu kısaca gözler önüne serilmeye çalışılacaktır.

Biga’nin Köyleri
Önce asağıda Tablo 1’de Biga ilçesindeki yerleşim yerlerinin (ilçe merkezi, belde ve köylerin) bir alfabetik listesi verilmiştir. Bu tabloda her yerleşim yerinin (köy veya beldenin) isminin hizasında, o köyün/beldenin etnik özelliği, ne zaman kurulduğu, kurucularının nereden göç ettiği hakkında kısa bilgiler vardır. Tabloda yer alan “muhacır” terimi, bütün göçmenleri değil, 1877-78 Osmanli-Rus Harbinden (Doksanüç Harbinden) sonra Bulgaristan’dan Biga’ya gelmiş olan  Müslüman göçmenleri ifade eder.

Tablo 1: Biga Ilçesinde Yerlesim Yerleri
(Sirasiyla: Köy veya Belde Ismi, Etnik Özelligi, Kurulus Tarihi, Geldigi Yer [Ülke, Sehir, Köy])

ABDİAGA: Pomak, 1891, Bulgaristan, Filibe, Rahova.
ADLİYE: Muhacir, 1889, Bulgaristan, Filibe vs.
AGAKÖY: Muhacir, 1880, Bulgaristan, Razgrad/Sumnu.
AHMETLER: Yörük, 1561.
AKKAYRAK: Pomak, 1904, Bulgaristan, Filibe, Tomraç ve Küçükköy.
AKKÖPRÜ: Kumuk, 1872, Dagistan, Aksay ve Magaçkale.
AKPINAR: Yörük (Tarih?) + Pomak, 1891, Filibe, Dravna ve Foyna.
AKSAZ: Mubadele Muhaciri, 1925, Yunanistan, Selanik, Doyran, Langaza, Klepe ve Turgutlu. (Eski Rum köyüdür)
AKYAPRAK: Muhacir, 1879, Bulgaristan, Razgrad, Ayazlar köyü.
ANBAROBA: Yörük (Tarih?), + Muhacir, 1894, Bulgaristan, Osmanpazari, Razgrad vs.
ARABAALAN: Pomak, 1885, Bulgaristan, Filibe, Lakavitsa.
ASAĞI DEMİRCİ: Çerkez, 1877, Kafkasya, Adige, Kuban; + Doksanüç Muhaciri, Bulgaristan, Razgrat, Osmanpazari, Sumnu, Aydos, Rusçuk, Silistre.
AYITDERE: Türkmen, 1411 + Muhacir, 1878, Bulgaristan.
AZİZİYE: Kumuk, 1869, Dagistan.
BAHÇELİ (Ihsaniye): Çerkez, 1874, Kafkasya, Adige, Kuban Havzasi, + Bulgaristan Muhacirleri, 1878.
BAKACAK (Ipkaiye): Çerkez, 1874, Kafkasya, Adige, Kuban Hafzasi, + Muhacir, 1877, Bulgaristan, Sumnu, Osmanpazari.
BAKACAKLIÇİFTLİĞİ: Muhacir, 1877, Bulgaristan, Filibe, Yeniköy.
BALIKLIÇEŞME (BELEDİYESİ): Muhacir, 1878, Bulgaristan, Tirnova, Sumnu, 1878
BEKIRLI: Yörük, 1561, Karaçadirli Asireti.
BEZIRGANLAR: Yörük, 1648.
BİGA: Yerli + Muhacir + Pomak + Çerkez + Kumuk + Çeçen + Mubadele Muhaciri + Çingene, vd.
BOZLAR: Yörük, 1625 + Muhacir, 1943, Bulgaristan, Eski cuma.
CAMİALAN: Pomak, 1900, Bulgaristan, Filibe, Daudvu, Kurusu ve Drievu.
CİHADİYE: Çerkez, 1887, Kafkasya, Adige, Kuban.
ÇAKIRLI: Yörük, 1711.
ÇAVUŞKÖY: Yerli, Yörük ? 1385 ?
ÇELİKGÜRÜ: Muhacir, 1881, Bulgaristan, Razgrad, Karaveliler, Hocalar.
ÇELTİK: Muhacir, 1882, Sumnu, Akyar (Eski Bulgar köyüdür).
ÇEŞMEALTI: Pomak, 1878, Bulgaristan, Botevgrad, Orhaniye.
ÇINARDERE: Çeçen, 1864, Dagistan, + Muhacir, 1878, Bulgaristan, Sumnu.
ÇINARLIKÖPRÜ: Çeçen, Dagistan, 1848 + Muhacir, Bulgaristan, Çesitli.
ÇÖMLEKÇİ: Muhacir, 1878 (Karagaç Köyünden gelen tarafindan kurulmustur).
DEĞİRMENCİK: Mübadele Muhaciri, 1925, Yunanistan, Selanik Dedeagaç, + Muhacir, Bulgaristan, Kosova, Üsküp (Eski Rum köyüdür)
DEREKÖY (Sevketiye): Çerkez, 1872, Kafkasya, (AdigeKuban, Krosnodar, Tantogay ve Sinci köyleri, 1872.
DİKMEN: Muhacir, 1878, Bulgaristan, Kircaali, Boruva.
DOĞANCI: Kumuk, 1877, Dagistan, Aksay sehri Vadigilli, Elpeyli Torgalli, + Romanya ve Bulgaristan Muhacirleri, 1934.
EĞRİDERE: Muhacir, 1871, Eskicuma, Akmehmet Köyü, Sumnu Nasçi Köyü.
ELMALI: Pomak, 1882, Bulgaristan, Filibe, Bukova, Rakovutsa, Drenova.
EMİRORMAN (Ihvaniye): Çerkez, 1881, Kafkasya, Adige, Kuban, Eskalay.
ESKİBAKACAK: Yörük, 1542 (Türk Bakacak).
ESKİBALIKLI: Yörük, 1600, + Tatar, 1761
EYBEKLİ: Yörük, 1731 + Pomak, 1878, Bulgaristan, Filibe, Rubcuz, 1878, + Muhacir, Bulg. Lofça
GEMİCİKIRI: Muhacir, 1881, Bulgaristan, Eski cuma, Kamçiboylu; Sumnu, Yasçi.
GEREDELİ: Yörük, 1445.
GERLENGEÇ: Muhacir, 1877, Razgrad, Sultaniye, Eski cuma Popköy.
GEYİKKIRI: Kumuk, Dagistan, 1860 + Muhacir, 1878, Bulgaristan, Eski cuma, Baliksu, + 1934, Razgrad, Pabuççular.
GÖKTEPE: Muhacir, 1888, Bulgaristan, Eski cuma, Kayabasi, Hocaköy.
GÜLEÇ KÖY: Muhacir, 1881, Bulgaristan, Tunca/Arda Akincilar Köyü.
GÜMÜSÇAY (BELEDİYESİ) (Demetoka): Yerli, Tarih ?.
GÜNDOĞDU (Karanti): Pomak, 1883, + Muhacir, 1883, Bulgaristan, Filibe, Evciler, +Sumnu Terbi Köy, Karliova,
GÜRÇESME (Arapçesme): Muhacir, 1877, Bulgaristan, Razgrad, Osmanpazari, Araplar, Asagi Kapdagi ve Ayazlar
GÜRGENDERE: Muhacir, 1884, Bulgaristan, Razgrad, Umur.
GÜVEMALAN KÖYÜ: Yörük, 1855 + Muhacir, 1895, Bulgaristan, Sumnu + Pomak, Filibe Küççükköy ve Tomaç.
HACIHÜSEYINYAYLASI: Muhacir, 1891, Bulgaristan, Filibe, Tekke Köy.
HACIKÖY (Maksudiye): Çerkez, 1872, Adige, Kuban, + Muhacir, 1878, Bulgaristan Razgrad, Eski*****a, Sumnu.
HACIPEHLIVAN (Hulübeliler): Muhacir, 1878, Bulgaristan, Razgrad, Hülübe.
HARMANLI (Fiilik): Pomak, 1878, Bulgaristan, Filibe, Dervisova.+ Muhacir, Bulgaristan, Sumnu, Aydos
HAVDAN: Pomak, 1881, Bulgaristan Filibe, Poyna, Dravna, Bukfu.
HISARLI (Hasali): Yörük, 1711.
HOSOBA: Yörük, 1767 + Muhacir, 1877, Bulgaristan, Razgrad, Ada Köyü, Lofça.
ILICABASI: Pomak, 1893, Bulgaristan, Filibe, Lakaviça, Corgan, Tafrisna.
ISIKELI (Esekçi): Pomak, 1896, Bulgaristan, Filibe, Lokavitsa.
IDRISKORU (Tevfikiye): Çerkez, 1873, Kafkasya, Adige, Kuban, 1873.
ILYASALAN: Pomak, 1911, Bulgaristan, Filibe, Tomraç ve Küçükköy.
ISKENDERKÖY: Pomak, 1878, Bulgaristan, Filibe, Drenova, + Yunanistan Dedeagaç, + Kosova Ronen (Eski Bulgar köyüdür).
KAHVETEPE (Serefiye): Çerkez, 1874, Kafkasya, Adige, Kuban.
KALAFAT: Bosnak, 1861, Saraybosna, Kesalak, Bihaç Velikakyarusa, Sazin.
KALDIRIMBASI: Muhacir, 1878, Bulgaristan, Razgrad.
KANIBEY (Popköy): Muhacir, 1883, Bulgaristan, Razgrad, Popköy.
KAPANBELEN: Pomak, 1869, 1877, Bulgaristan, Filibe, Dobrulu Köyü.
KARAAGAÇ: Muhacir, 1878, Bulgaristan, Razgrad, Karaagaç Köyü.
KARABIGA (Belediye): Yerli.
KARACAALI: Yörük, 1700’ler + Muhacir, 1878, Bulgaristan, Sumnu, Çavusköy, Kurtlar, Saraçlar.
KARAHAMZALAR: Yörük, 1700’ler+ Muhacir, 1897, Bulgaristan, Razgrad Sumnu, Akyar, + Sumnu, Siyahlar, 1934.
KARAPÜRÇEK: Yörük (Karakeçili), 1812 + Romanya Muhaciri, 1934, Köstence, Siyahlar Köyü.
KASIKÇIOBA: Yörük, 1761.
KATRANCI: Muhacir, 1877, Bulgaristan, Karlova, Bançeliköy.
KAYAPINAR: Muhacir, 1878, Bulgaristan, Razgrad, Araplar, Hocaköy, Dereköy, Ayazlar.
KAYNARCA: Pomak, 1896, Bulgaristan, Filibe, Çatrak, Direnova, Steminak, Çurkuvu ve Sriyavu.
KAZMALI: Muhacir, 1883, Bulgaristan, Sumnu, Dobruca, Pravda, Cumali.
KEMER: Mübadele Muhaciri, 1925, Yunanistan, Dedeagaç, Vardar ve Selanik. (Eski Rum Köydür).
KEPEKLI: Muhacir, 1903, Bulgaristan, Aydos, Kiremitçik Köyü.
KOCAGÜR: Muhacir, 1877, Bulgaristan, Sumnu, Hocaköy; Razgrad, Kurtlar.
KORUOBA: Yörük Tarih ? + Muhacir, 1878, Bulgaristan, Osmanpazari, Karinabat, Tirnova, Silistre vs.
KOZÇESME (Belediye): Muhacir, 1884, Bulgaristan, Sumnu, Karaveliler.
OSMANIYE: Çerkez, 1877, Kafkasya, Adige, Kuban.
OTLUKDERE: Muhacir, 1879, Bulgaristan, Sumnu, Çobanköy, Osmanpazari, Tirnova.
OVACIK: Yörük, 1761.
ÖRTÜLÜCE: Muhacir, 1904, Filibe, Inebekçi köyü, Kircaali, Hasköy.
PASAÇAYI (Bogaalan): Yörük, 1681.
PEKMEZLI: Yörük, 1261.
RAMAZANLAR: Yörük, 1461.
SARICAKÖY: Yörük, 1360.
SARIKAYA: Göçebe, 1860 + Pomak, 1879, Bulgaristan, Filibe, Rava, Yesilköy, Tirmis.
SARISIVAT: Muhacir, 1886, Bulgaristan, Filibe, Baruva, (Kircali).
SARNIÇ: Yörük, 1711.
SAVASTEPE (Lütfiye): Çerkez, 1878, Kafkasya, Adige, Kuban.
SAZOBA: Muhacir, 1880, Bulgaristan, Razgrad, Kosovina.
SELVI: Muhacir, 1887, Bulgaristan, Sumnu, Selvi, Görmekçe.
SIGIRCIK; Muhacir, 1877, Bulgaristan, Razgrad, Osmanpazari, Sumnu.
SINEKÇI: Muhacir, 1880, Bulgaristan, Eski cuma, Nasçiköy, Adaköy, Çukurkisla, Tekeli, Razgrad, Bugular.
SAKIRBEY: Muhacir, 1299, Bulgaristan, Eski Zagra.
SIRINKÖY: Muhacir, 1880, Razgrad, Kosovina.
TOKATKIRI: Çerkez, 1265, Adige + Muhacir, Bulgaristan, Razgrad, Eski Zagra, Filibe vs.
YANIÇKÖY: Yörük, 1685.
YENICEKÖY: Muhacir, 1893, Bulgaristan, Pravadi vs + Mubadele Muhacirleri, 1925, Yunanistan, Selanik, Florina, Dedagaç, Sofular (Eski Rum köyüdür).
YENIÇIFTLIK (Belediye): Pomak+Muhacir, 1895, Bulgaristan, Belaslatina, Lofça, Bejanova, Palamarsa, Köklüce, vs.
YENIMAHALLE: Muhacir, 1882, Bulgaristan, Razgrad, Dogandere, vd.
YESILKÖY (Çilingir Mahallesi): Pomak, 1882, Bulgaristan, Filibe, Çilingir Köy.
YOLINDI: Pomak, 1878, Bulgaristan, Filibe, Naresçan,
YUKARIDEMIRCI: Yörük (1861)+Muhacir, 1878, Bulgaristan, Sumnu, Eskiköy, Sirtmahalle.

Derleyen ve yazan  : Öğretmen Engin GÜRSU