Kırkpınar ve Pomak Güreşi

Günümüzde Edirne ilinde yapılan tarihi Kırkpınar Güreşlerinin çıkış noktası Pomaklar ve Pomak güreşi olmuştur. Diğer bir deyişle Kırkpınar güreş etkinlikleri Pomaklardan çalınmış (Pomakların adı anılmadan) bir başka kültürel motif olarak karşımızda durmaktadır. Pomaklara özgü ve Pomak güreşiyle tarihte başlamış olan Kırkpınar yağlı güreşlerinin de başlangıç noktası olarak kabul edilen Seyyid Ali Sultan, Seçek(*) yağlı güreşleri halen Ruşenler köyünde Temmuz ayının son haftasında yapılmaya devam edilmektedir.

Erenler serveri ol sırrım Ali

Serçeşme olmuştur Rum’eline

Ağaçtan Zülfikar ol gerçek veli

Evvel tekbir aldık Pir’in beline

Abdal Musa Sultan Şah himmet kıldı

Dayandı kılıcı Şah taşı böldü.

Tanrı Dağ kurbünde çökmüş oturur

Mekrenimdir ( meskenimdir ) deyu gelir yerine

Seyyid Ali Sultan kırkların başı

Nevruz (Evrenuz) beyleridir yârı yoldaşı

Görün Sarıkız’da ol çaldı taşı

Ol dem kuvvet verildi pirin koluna

Horasan mülkünden Hoy’dandır aslı

Şah İmam Hasan’dır pirimin nesli

Mürşidine bend ol ey Geda Muslu.

Ruşanlar Seyyid Ali Sultan Dergâhı .

————————

POMAK GÜREŞİ
Pomak Güreşleri de “Pomak güreşi” diye namlıdır. Pomak güreşi bir bakıma ölümüne güreştir. Yenmek için ne gerekliyse onun yapıldığı, kuralları sert bir güreş usulüdür. Paça kapmaya dalana, boyunduruk vurulur. Boyunduruk, rakibin boynunu, boğazını koluyla sıkmak ve nefes aldırmamaktır. Boğazı sıkılan nefessiz kalır, havasızlıktan bayılır. Hatta boğulduğu da olur. Bayılan, güreşi bırakan yenik sayılır.
Kırkpınar yeni usulünde, paça bırakılınca, boyunduruk çözülür. Pomak güreşinde boyunduruğu çözme zorunluluğu yoktur. Nefessiz kalan ya pes edecek ya da burnu kanayıp bayılacaktır. Bu yolların hepsi yenilgiye varır. Sebebi ne olursa olsun güreşi bırakan yenilmiş sayılır.
Bu güreşin el enseleri de ünlüdür. El ense, elin tokat gibi rakibin boyun ardına indirilmesi ve öne doğru itilmesidir. El enseler, sağlı sollu güreşçinin ensesinde top gibi patlar. El enseyi yiyenin gözünden yaşlar dökülür. Sendeleyip düşen olur. El enseyi yiyenin de karşılık vermesi beklenir. Bu kavga değildir. Güreşin alışılmış oyunlarıdır.
Kendine özgü sert kurallarla yapılırmış Pomak güreşi. Usulü baştan seçilmemiş ise, güreş “Pomak usulü” güreşilirmiş. Kırkpınar’a adını veren güreşçilerin son nefeslerine değin güreşmeleri bundanmış. Hiçbiri yenilgiyi kabullenmemiş. Üstünlük de sağlayamamışlar. Güreşe güreşe son nefeslerini vermişler. Güreşi durduran yenik sayılacağından ölümlerine değin sürdürmüşler…

İbrahimkenar

(*) Seçek yayalasındaki Ruşenler köyü Yunanistanda Alevi inancında olan Pomakların yaşadığı bir yerleşim alanıdır.