Bir Öykü: Şiko – Bogutevo Belediye Başkanı

– 1 –
Бежещим през годините. Родопски сладкодумци
съст. Петко Величков, ред. Владимир Арденски
Bejeştim prez godinite. Rodopski sladkodumtsi
sıst. Petko Veliçkov, red. Vladimir Ardenski

Bejeştim prez godinite. Rodopski sladkodumtsi
Yıllar içinde koşarak. Rodop Tatlısözlüleri
Derleme Petko Velichkov, Düzenleme Vladimir Ardenski

Шико — кметът на Богутево
Şiko — kmetıt na Bogutevo

ŞİKO – BOGUTEVO BELEDİYE BAŞKANI

Няма може би в Родопите кмет, който преди Девети септември 1944 г. е доживял да получи пенсия от кметуване. Шико получи. Той бе умен, шегаджия а най-важно умерен, със здрави „спирачки” човек. Когато за пръв път в Богутево е трябвало да се избере кмeт, всички са се насочили към Шико. Той ги попитал:

Nyama moje bi v Rodopite kmet, koyto predi Deveti septemvri 1944 g. e dojivyal da poluçi pensiya ot kmetuvane. Şiko poluçi. Toy be umen, şegadjiya a nay-vajno umeren, sıs zdravi „spiraçki” çovek. Kogato za prıv pıt v Bogutevo e tryabvalo da se izbere kmet, vsiçki sa se nasoçili kım Şiko. Toy gi popital:

Rodoplarda muhtemelen 9 Eylül 1944’ten önce belediye başkanlığı için emeklilik maaşı alacak bir belediye başkanı yoktu. Şiko aldı. Akıllıydı, şakacıydı ve en önemlisi ılımlı, sağlıklı biçimde kendini frenleyebilen bir adamdı. Bogutevo’da ilk kez bir belediye Başkanı seçilmesi gerektiğinde, herkes Şiko’ya yönelmişler. Onlara sormuş:

— Оти мен ищите?
— Oti men iştite?
“Niçin beni istiyorsunuz?”

Те му рекли:
Te mu rekli:
Ona demişler:

— Оти си ти най-акъллия и най-отракан, та затова!
— Oti si ti nay-akılliya i nay-otrakan, ta zatova!
– Çünkü sen en akıllı ve en tecrübelisin, bu yüzden!

И го избрали с абсолютно мнозинство. Преди да поеме длъжността, Шико свикал цялото население от Богутево и махалите пред джамията и се провикнел:
I go izbrali s absolyutno mnozinstvo. Predi da poeme dlıjnostta, Şiko svikal tsyaloto naselenie ot Bogutevo i mahalite pred djamiyata i se proviknel:
Ve onu mutlak çoğunlukla seçtiler. Göreve başlamadan önce Şiko, Bogutevo’nun tüm nüfusunu ve mahalleleri caminin önünde topladı ve bağırdı:

— Селене, хубаво ме избрахте, ама дано не станете пишман сетне. Оти йе нема да торпя хайрсъзе, [*] чапкъне и кокошкаре. Че и копартми, [*] ще наказвам, както йе си знам. Може и да обеся некав ханзърин, [*] чуете ли ме?
— Selene, hubavo me izbrahte, ama dano ne stanete pişman setne. Oti iye nema da torpya hayrsıze, [*] çapkıne i kokoşkare. Çe i kopartmi, [*] şte nakazvam, kakto ye si znam. Moje i da obesya nekav hanzırin, [*] çuete li me?

“Hemşerilerim, beni seçtiniz iyi, ama umarım daha sonra pişman olmazsınız.” Çünkü ben hayırsızlara, çapkına ve kokoşlara tahammül etmeyeceğim. Ki ayrıca serseri kopukları kendi bildiğim şekilde cezalandıracağım. Belki o gibi hınzırları asarım, beni işitebiliyor musunuz?

— Чуем те, гуспудин кимете.

— Çuem te, guspudin kimete.

“Sizi işitiyoruz, sayın başkan.”

Първата присъда на Шико била срещу Гержу от Чепеларе, който бил купил къщата на Кукудюв от Дреновак. Пазарлъкът нещо се развалил. Гержу си взел парите, но не върнал ключовете на Кукудюв, а му поискал още толкова пари за „пишманлък”. Кукудюв отишел в общината при Шико и се оплакал:
Pırvata prisıda na Şiko bila sreştu Gerju ot Çepelare, koyto bil kupil kıştata na Kukudyuv ot Drenovak. Pazarlıkıt neşto se razvalil. Gerju si vzel parite, no ne vırnal klyuçovete na Kukudyuv, a mu poiskal oşte tolkova pari za „pişmanlŭk”. Kukudyuv otişel v obştinata pri Şiko i se oplakal:
Şiko’nun verdiği ilk hüküm, Kukudyuv’un Drenovak’taki evini satın alan Çepelare’li Gerju’ya karşıydı. Bir şey için pazarlık bozuldu. Gerju parayı aldı ama anahtarları Kukudyuv’a iade etmedi, ama “pişmanlık” için ayrıca daha fazla para istiyordu. Kukudyuv, Şiko’nun yanına belediyeye gitti ve ağlaştı.

*. ставам пишман — разколебавам се, разкайвам се
хаирсъзин — неблагодарник
копартма — безделник
ханзърин — скитник
*. stavam pişman — razkolebavam se, razkayvam se
hairsızin — neblagodarnik
kopartma — bezdelnik
hanzırin — skitnik

— Гуспудин кимете, йе съм със седем деца без дом.
— Guspudin kimete, ye sam sas sedem detsa bez dom.
“Sayın Başkan, ben yedi çocuğumla evsiz kaldım.”

— Бъди рахат, йе ще го оправя — рекъл Шико и завъртял телефона. Обадил се на кмета в Чепеларе веднага да му изпрати Гержа да си вземе „пишмаклъка” от Кукудюв.
— Badi rahat, ye şte go opravya — rekal Şiko i zavırtyal telefona. Obadil se na kmeta v Çepelare vednaga da mu izprati Gerja da si vzeme „pişmaklıka” ot Kukudyuv.
“Rahat ol, ben onu düzelteceğim” dedi Şiko ve telefonu çevirdi. Chepelare belediye başkanını, Gerja’yı “Kukudyuv’dan aldığı “pişmanlık parasını” geri almak üzere göndermesi için aradı.

След обяд Гержу дошел в общината и попитал:
Sled obyad Gerju doşel v obştinata i popital:
Öğleden sonra Gerju belediyeye geldi ve sordu:

— Кой, гуспудин кмете, ще ми даде парите?
— Koy, guspudin kmete, şte mi dade parite?
“Sayın Belediye Başkanı bana parayı kim verecek?”
— Седни и почекай, то ще дойде Кукудюв и тука ще ти даде парите. У тебе ли са ключовете? — попитал Шико.
— Sedni i poçekay, to şte doyde Kukudyuv i tuka şte ti dade parite. U tebe li sa klyuçovete? — popital Shiko.
“Otur ve bekle, Kukudyuv gelecek ve sana parayı burada verecek.” Anahtarlar sende mi? Şiko sormuş.

— Нема ги, те са си у нас!
— Nema gi, te sa si u nas!
– Yoklar, Onlar bizde!

— Нищо, и тъй да е, чекай!               

— Nişto, i tıy da e, çekay!

” Önemli değil, öyle olsun, bekle!”

По това време дошел Кукудюв.
Po tova vreme doşel Kukudyuv.
O sırada Kukudyuv gelmiş.

— Колко пари още ти ище тоя? — поинтересувал се Шико и посочил Гержу.
— Kolko pari oşte ti işte toya? — pointeresuval se Şiko i posoçil Gerju.
“Daha ne kadar para istiyor?” Şiko sormuş ve Gerju’yu işaret etmiş.

Сиромахът казал.
Siromahıt kazal.
Zavallı adam anlatmış.

— Тъй ли бе, ханзър? — обърнал се Шико към Гержу и извикал пъдарина Кехайов:
— Tıy li be, hanzır? — obırnal se Şiko kım Gerju i izvikal padarina Kehayov:
“Öyle mi be, Hınzır?” Şiko, Gerju’ya dönmüş ve Bekçi Kehayov’a seslenmiş.

— Напълни тифека и забери тоя хаирсъзин. Ще го прекараш от срещу през баира и ако мръдне, ще го заковеш в гърбо. Фърли му некъв чоп [*] да го е не виде и ела ми кажи. Йе ще се оправя по-нататък!.. .
— Napılni tifeka i zaberi toya hairsızin. Şte go prekaraş ot sreştu prez baira i ako mrıdne, şte go zakoveş v gırbo. Farli mu nekav çop [*] da go e ne vide i ela mi kaji. Ye şte se opravya po-natatık!.. .
“Tüfeği doldur ve o hayırsızı götür” Onu bayırın karşısından geçireceksin ve eğer hareket ederse sırtından çivileyeceksin. Görmemesi için ona herhangi bir dal fırlat ve gel bana söyle. Daha sonra ben düzelteceğim! …

Гержу пребледнел и се замолил:
Gerju preblednel i se zamolil:
Gerju’nun rengi solmuş ve yalvarmış.

— Ами, гуспудин кимете, ние ще се згодим, те са ключовете у мене!
— Ami, guspudin kimete, nie şte se zgodim, te sa klyuçovete u mene!
– Ama, sayın başkan, biz anlaşacağız, anahtarlar ben de!”

— Оти лъжеш бе, ханзър! Давай ключовете! Дал ги и Шико му рекъл:
— Oti lajeş be, hanzır! Davay klyuçovete! Dal gi i Şiko mu rekıl:
“Neden yalan söylüyorsun be hınzır!” Ver anahtarları! Onları vermiş ve Şiko ona söylemş:

— Ако са науча, че твоя нога е стъпила в Дреновец, пак ще те докарам и ще те затворя в старата канцелария, при польховете. Хайде, сега уринувай се оттука и се сбирай ума в главината.
— Ako sa nauça, çe tvoya noga e stıpila v Drenovets, pak şte te dokaram i şte te zatvorya v starata kantselariya, pri pol’hovete. hayde, sega urinuvay se ottuka i se sbiray uma v glavinata.
– Ayağının Drenovets’e ayak bastığını öğrenirsem, seni tekrar getireceğim ve seni yurdun yanındaki eski ofise kilitleyeceğim. Hadi, şimdi buradan defol git ve aklını başına topla.

— Цел месец сънувах Шика и се стресках! . . . раз казваше след време из кафенетата по Чепеларе сам Гержу.
— Tsel mesets sınuvah Şika i se streskah! . . . raz kazvaşe sled vreme iz kafenetata po Çepelare sam Gerju.
– Bütün bir ay boyunca Şika ile uyandım ve titredim. O zamandan sonra Çepelare’deki kahvehanelerde yalnızca Gerju konuşuluyordu.

Когато Шико изкарал три мандата и наближили избори, за кметското място се появили и други мераклии. Те били трима, а именно: Садих Узуна, Мустафа Ампароза и Ибиш Хаджисалихов. Ибиш бил най-големият мераклия, но и най-прост и глупав. Решил да се обади на окръжния управител в Пловдив, написал му следното писмо: „Гуспудине управител; йе, Ибиш от Бугутюву, ищам да ви поразправя какво ище селусу и махалине. Нам ни уморзна една манджа!… Дванадесте гудини! … Стига да е кимет Шико, йе имам пчели, йе имам овце, находа ми са и масло, и мед, че и брано млеко. Вие требва да ни помогнете да изкротим Шика! То му стига толкова киметлик… Да не помислите, че само йе искам това нещо, иска го цело село и махалите. С поздрав Ибиш Хаджисалихув. Чекам да ми отговориш на писмото…”
Kogato Şiko izkaral tri mandata i nablijili izbori, za kmetskoto myasto se poyavili i drugi meraklii. Te bili trima, a imenno: Sadik Uzuna, Mustafa Amparoza i Ibiş Hacisalihov. Ibiş bil nay-golemiyat merakliya, no i nay-prost i glupav. Reşil da se obadi na okrıjniya upravitel v Plovdiv, napisal mu slednoto pismo: „Guspudine upravitel; ye, Ibiş ot Bugutyuvu, iştam da vi porazpravya kakvo işte selusu i mahaline. Nam ni umorzna edna mandzha!… Dvanadeste gudini! … Stiga da e kimet Şiko, ye imam pçeli, ye imam ovtse, nahoda mi sa i maslo, i med, çhe i brano mleko. Vie trebva da ni pomognete da izkrotim Şika! To mu stiga tolkova kimetlik… Da ne pomislite, çe samo ye iskam tova neşto, iska go tselo selo i mahalite. S pozdrav Ibiş Hacıhisalihuv. Çekam da mi otgovoriş na pismoto…”
Şiko üç dönem kazandığında ve seçimler yaklaştığında, belediye başkanlığı için başka meraklılar ortaya çıkmıştı. Onlar üç kişiydiler. Sadik Uzuna, Mustafa Amparoza ve İbiş Hacısalihov. Ibiş en büyük meraklıydı.Ama aynı zamanda en basit ve aptaldı. Plovdiv’deki kaymakamı aramaya karar verdi ve kendisine şu gelen mektubu yazmıştı: “Sayın Yönetici; Ben Bugutvu’dan İbiş, size köyün ve mahallerin ne istediğini bildirmek istiyorum. Biz bir çeşit yemek yemekten bıktık. On iki senedir! … Şiko’nun Belediye Başkanlığı yeter artık… Benim arılarım var, koyunlarım var, tereyağı, bal ve süt de geliyor. Şika’yı evcilleştirmemiz için bize yardım etmeniz gerekiyor! Bu kadar başkanlık ona yeter. Bunu sadece benim istediğimi düşünmeyin, bütün köy ve mahalleler de bunu istiyor. Selamlar Ibiş Hacısalihuv. Mektuba cevap vermenizi bekliyorum … “

*. чоп — клон
*. çop — klon

Отишъл Шико по работа при окръжния управител. Той му казал, че има писмо от един мераклия за неговото място.
Otişıl Şiko po rabota pri okrıjniya upravitel. Toy mu kazal, çe ima pismo ot edin merakliya za negovoto myasto.
Şiko, bir iş için kaymakama gitmişti. O da ona kendi yerinden bir meraklıdan bir mektup olduğunu söyledi.

— Че да, гуспудин управител, ага има мерак да управлява, да дойде. Стига да го ищат людете.
— Çe da, guspudin upravitel, aga ima merak da upravlyava, da doyde. Stiga da go iştat lyudete.
“Olsun sayın yönetici, eğer idare etmeye merakı varsa gelsin. İnsanların beklediği yetsin artık.

По едно време лесничеите намалили етата. [*] А това означавало хората да останат почти без работа. Решили да отиде делегация при министъра в София и да го помоли да увеличи етата. За ръководител на делегацията бил определен Шико, а за членове — Узуна и Ампароза.
Po edno vreme lesniçeite namalili etata. [*] A tova oznaçavalo horata da ostanat poçti bez rabota. Reşili da otide delegatsiya pri ministıra v Sofiya i da go pomoli da uveliçi etata. Za rakovoditel na delegatsiyata bil opredelen Şiko, a za çlenove — Uzuna i Amparoza.
Bir zaman, ormancılar kesim alanını kiralamışlardı. Bu da insanları neredeyse işsiz bırakmak anlamına geliyordu. Bir heyetle Sofya’da Bakanın yanına gitmeye karar verdiler ve ondan orman kesim alanını artırmasını istediler. Delege heyetinin başına Şiko, üye olarak Uzuna ve Amparoza atandı.

На „Чуката” дочакали рейса, качили се и тръгнали. На Шико замирисало нещо неприятно, поогледал се и разбрал откъде иде лошата миризма. Членовете на неговата делегация тръгнали със същите потури, с които доили овцете. А самият Шико беше много прибран— тръгнеше ли на път, обличаше изгладен тъмнозелен панталон, хубава куртка от същия цвят. А като неговите жълти ботуши, закопчани с каишки, друга в окръга може би нямаше. Шапката му беше астраганена, която през останалото време държеше в добре измита халвова кутия, за да не се омачква и изгуби фасона! Носеше я само когато ще ходи в София при „големи люде”.
Na „Çukata” doçakali reysa, kaçili se i trıgnali. Na Şiko zamirisalo neşto nepriyatno, poogledal se i razbral otkade ide loşata mirizma. Çlenovete na negovata delegatsiya trıgnali sıs sıştite poturi, s koito doili ovtsete. A samiyat Şiko beşe mnogo pribran— trıgneşe li na pıt, obliçaşe izgladen tımnozelen pantalon, hubava kurtka ot sıshtiya tsvyat. A kato negovite jılti botuşi, zakopçani s kaişki, druga v okrıga moje bi nyamaşe. Şapkata mu beşe astraganena, koyato prez ostanaloto vreme darjeşe v dobre izmita halvova kutiya, za da ne se omaçkva i izgubi fasona! Noseşe ya samo kogato şte hodi v Sofiya pri „golemi lyude”.
“Çukata” da otobüsü beklediler, binip gittiler. Şiko hoş olmayan bir koku hissetmiş, etrafına bakmış ve kötü kokunun nereden geldiğini fark etmiş. Heyetinin üyeleri koyunları sağdıkları aynı poturlar ile yola çıkmışlardı. Şiko’nun kendisi de çok düzgün giyinmişti.- Bir seyahate çıktığında aynı renkte güzel bir ceket, şık koyu yeşil pantolon giyiyordu. Sarı botları da aynı renkli kayışlarla kopçalanmıştı, ilçede başka bir tane daha olmayabilirdi. Şapkası, geri kalan zamanda kırışmamak ve şeklini kaybetmemek için iyice temizlenmiş helva kutusunda sakladığı astragandı. Onu sadece “büyük insanlarlın yanına” Sofya’ya gittiğinde takardı.

Ядосал се Шико на небрежността на своите съселяни, които били мераклии за кметското място, а ги домързяло да се постегнат, но си замълчал.
Yadosal se Şiko na nebrejnostta na svoite sıselyani, koito bili meraklii za kmetskoto myasto, a gi domırzyalo da se postegnat, no si zamılçal.
Şiko, Belediye Başkanlığı makamına meraklı olan kendi köylülerinin ihmaline kızmış, onlara canı sıkılmış ancak varıncaya kadar sesini çıkarmamıştı.

– 2 –
Като пристигнали в София, Шико оставил Узуна и Ампароза на гарата в един забутан в глуха линия вагон, а сам той се запътил към центъра. Настанил се в хотел и на сутринта извадил от куфара големия буркан с мед и отишел в дома на министъра. Обадил се на портиера, подал буркана и казал:
Kato pristignali v Sofiya, Şiko ostavil Uzuna i Amparoza na garata v edin zabutan v gluha liniya vagon, a sam toy se zapıtil kım tsentıra. Nastanil se v hotel i na sutrinta izvadil ot kufara golemiya burkan s med i otişel v doma na ministıra. Obadil se na portiera, podal burkana i kazal:
Sofya’ya vardığında Şiko, Uzuna ve Amparoza’yı ten garındaki kapalı bir tren hattında bir vagonda bırakmıştı ve kendisi de şehir merkezine gitmişti. Bir otele yerleşti. Sabahleyin valizinden büyük bir kavanoz bal çıkardı ve Bakanın evine gitti.Kapıdaki görevliyi aradı, kavanozu verdi ve dedi:

*. етат — участък от гора, определен за сеч
*. etat — uçastık ot gora, opredelen za seç
* etat – Ormandan kesim için ayrılmış kısım

— Земите тая дребна почерпка за господин мини стъра от моя тазгодишен мед (Шико немал пчели).
— Zemite taya drebna poçerpka za gospodin ministıra ot moya tazgodişen med (Şiko nemal pçeli).
“Benim bu yıl ki balımdan bu küçük hediyeyi Bakan beye veriniz. (Şiko’nun hiç arısı yoktu).

Портиерът внесъл буркана и като се върнал, казал:
Portierıt vnesıl burkana i kato se vırnal, kazal:
Kapıcı kavanozu götürmüş ve geri dönerek şöyle demiş:

— Госпожата иска да влезете.
— Gospojata iska da vlezete.
“Hanımefendi içeri gelmenizi istiyor.”

— Нема защо да я затруднявам, ами ако рачи да се обади по телефона на министъра, дали нема как за маличко да го видем?
— Nema zaşto da ya zatrudnyavam, ami ako raçi da se obadi po telefona na ministıra, dali nema kak za maliçko da go videm?
“Onu rahatsız etmem gerekmiyor ama bakanı telefonla aramak isterse, onu kısa bir süre göremez miyim?”

— Министърът ви чака! — съобщил след малко портиерът на Шико.
— Ministırıt vi çaka! — sıobştil sled malko portierıt na Şiko.
“Bakan sizi bekliyor!” Şiko’nun kapıcısı kısa bir süre sonra duyurmuş.

Министърът го посрещнал много сърдечна и още от вратата го попитал:
Ministırıt go posreştnal mnogo sırdeçna i oşte ot vratata go popital:
Bakan onu çok samimi karşılamış ve kapıdan sormuş:

— Е, какво те носи?
— E, kakvo te nosi?
“E, sizi buraya ne getirdi?”

— Мене, господин министре, ми гори огън на главоса — започнал отдалече Шико.
— Mene, gospodin ministre, mi gori ogın na glavosa— zapoçnal otdaleçe Şiko.
“Ben, Sayın Bakanım, başımda ateş yanıyor,” Şiko uzaktan konuşmaya başladı.

— Какво?
— Kakvo?
“Ne?”

— Ще ми падне уважението, селенете ме ненавидят вейки, думат, че требва да напусна кметлика. Ама ще речеш защо! Йе ще ти кажа защо. Училището е тесно, даскалете се сърдят, викат къде ще ви учим децата? Хе са чудя какво да казвам! Пари нема, вашите лесничеи са намалили етата, отдето чакахме да земем некой лев да оправим селските болки.
— Şte mi padne uvajenieto, selenete me nenavidyat veyki, dumat, çe trebva da napusna kmetlika. Ama şte reçeş zaşto! Ye şte ti kaja zaşto. Uçilişteto e tesno, daskalete se sırdyat, vikat kıde şte vi uçim detsata? He sa çudya kakvo da kazvam! Pari nema, vaşite lesniçei sa namalili etata, otdeto çakahme da zemem nekoy lev da opravim selskite bolki.
– Saygınlığımı kaybedeceğim, köylüler neredeyse beni görmek dahi istemiyorlar, belediye başkanlığını bırakmam gerektiğini söylüyorlar. Ama diyeceksin ki neden? Size nedenini söyleyeceğim.! Okul dar, öğretmenler kızgın, çocuklara nerede öğreteceğiz diye bağırıyorlar? Onlara ne diyeceğimi şaşırıyorum!. Para yok,sizin ormacılarınız orman kesim alanının kiraya verdiler, Oradan köyün dertlerine çare için bir kaç leva bekliyoruz

— Колко ви е етата?
— Kolko vi e etata?
“Sizin orman kesim alanınız ne kadar?”

— То лани беше петстотин, пък тая година го са смъкнали на триста кубика!
— To lani beşe pet·stotin, pak taya godina go sa smıknali na trista kubika!
– Geçen yıl beş yüz idi ve bu yıl üç yüz metreküpe indirmişler!

— И колко ви трябват?
— I kolko vi tryabvat?
“Ve ne kadara ihtiyacınız var?”

— Какво да ти кажа, господин министъре? Барем осем стотини кубика да ни разрешите, та дано запушим неква дупка.
— Kakvo da ti kaja, gospodin ministıre? Barem osem stotini kubika da ni razreşite, ta dano zapuşim nekva dupka.
“Size ne söyleyebilirim Bakanım?” Bize en az sekiz yüz metreküp karar veriniz ki umarım bir delik kapatabiliriz.

Министърът натиснал звънеца и казал на секретаря:
Ministırıt natisnal zvınetsa i kazal na sekretarya:
Bakan zili çalmış ve sekretere şunları söylemiş:

— Направете писмо до Чепеларското лесничейство, като пишете, че нареждам да бъде отпуснат на с. Богутево хиляда кубически метра дървен материал! Дайте писмото още сега на господин кмета.
— Napravete pismo do Çepelarskoto lesniçeystvo, kato pişete, çe narejdam da bıde otpusnat na s. Bogutevo hilyada kubiçeski metra darven material! Dayte pismoto oşte sega na gospodin kmeta.
– Çepelare orman dairesine bir mektup yazarak, Bogutevo köyüne bin metreküp ağaç malzeme tahsis edilmesini istediğimi yaz! Mektubu hemen şimdi belediye başkanına ver.

Шико станал прав и благодарил.
Shiko stanal prav i blagodaril.
Şiko doğruldu ve teşekkür etti.

Работата на „делегацията” била свършена.
Rabotata na „delegatsiyata” bila svırşena.
“Heyetin” işi halledilmişti.

Към три часа Шико отишел на гарата при „делегатите”. Узуна и Ампароза, които цяла нощ „рендосвали” потона на стария вагон, като видели Шика, едва не заплакали.
Kım tri çasa Şiko otişel na garata pri „delegatite”. Uzuna i Amparoza, koito tsyala noşt „rendosvali” potona na stariya vagon, kato videli Şika, edva ne zaplakali.
Şiko saat üç civarında istasyona “delegelerin” yanına gitti. Bütün gece eski vagonun içinde ter dökmüş olan Uzuna ve Amparoza, Şika’yı görünce neredeyse ağlamışlar.

— Чекайте, чуйте моята дума, че тогава вие се оплаквайте — пресекъл ги Шико. — Да знаете какво е моята душа теглила. . . То вашето е нищо.
— Çekayte, çuyte moyata duma, çe togava vie se oplakvayte — presekıl gi Şiko. — Da znaete kakvo e moyata duşa teglila. . . To vaşeto e nişto.
“Bekleyin, sözümü dinleyin, ki ondan sonra ağlayın – Şiko onları sözünü kesti. “Benim ruhumun neler çektiğinini bilin.” . Sizinkiler hiçbir şey değil.

Като пристигнали в Пловдив, Шико инструктирал „делегатите”:
Kato pristignali v Plovdiv, Şiko instruktiral „delegatite”:
Plovdiv’e vardıklarında Şiko “delegelere” talimat verdi:

— Да не жукните, [*] ага идим в село какво съм йе патил в София, че има сеиржие, дето тросят под вола теле и ще се хахоркат, [*] ще ни сторят за кашмер!
— Da ne juknite, [*] aga idim v selo kakvo sım ye patil v Sofiya, çe ima seirjie, deto trosyat pod vola tele i şte se hahorkat, [*] şte ni storyat za kaşmer!
– Köye gittiğimizde Sofya’da benim ne çektiğimi sakın konuşmayın, Seyirciler var, öküzün altında buzağı arayanlar var. Bize gülecekler, bizi maskara yapacaklar.

— Че то ага се смеят тебе, та и нас нема да оставят — рекъл Узуна. — Ще мълчим, какви ще ги дъвчим. . .
— Çe to aga se smeyat tebe, ta i nas nema da ostavyat — rekıl Uzuna.— Şte malçim, kakvi şte gi dıvçim. . .
Uzuna, “Eğer sana gülerlerse, onlar bizi de bırakmayacaklardır. – Sessiz kalacağız ve bir şeyler geveleyeceğiz.

На следващия ден в общината дошъл при Шико чорбаджията Иван Ножаров и го попитал:
Na sledvaştiya den v obştinata doşıl pri Şiko çorbadjiyata Ivan Nojarov i go popital:
Ertesi gün Çorbacı Ivan Nojarov belediyede Şiko’nun yanına gelmiş ve sormuş:

— Какво направихте по София?
— Kakvo napravihte po Sofiya?
– Sofya’da ne yaptınız?

— То направихме каквото можахме, ами ага се не сетихме, че на тия години да ходиш в министерство, требва да носиш „мазило”. Всекъде те гледат в ръките, не в очите! . . .
— To napravihme kakvoto mojahme, ami aga se ne setihme, çe na tiya godini da hodiş v ministerstvo, trebva da nosiş „mazilo”. Vsekade te gledat v rakite, ne v oçite! . . .
– Elimizden geleni yaptık ama o yıllarda bakanlığa gitmek için yağ sürmen gerektiğini anlamıyorduk. Her yerde ellerine bakıyorlar, gözlerine değil! . . .

Ножаров се сепнал:
Nozharov se sepnal:
Nojarov şaşırmıştı.

— Та нима министъра ти поиска рушвет?
— Ta nima ministıra ti poiska ruşvet?
“Bakan rüşvet mi istedi?”

— Не — казал Шико, — министърът не ми е искал нищо, ама неговият секретар ми рече: „Аз приготвих писмото и утре министъра ще го подпише, но ще те моля да ми услужиш с един заем от петнадесет хиляди лева.” Йе разбрах какъв „заем” ми се иска! Ами какво да му река? Казвам: „Йе немам — викам — в мен толкова пари, ще ида до село да зема и ще ти услужа.” Той се зарадва като карагашка на кол.
— Ne — kazal Şiko, — ministırıt ne mi e iskal nişto, ama negoviyat sekretar mi reçe: „Az prigotvih pismoto i utre ministıra şte go podpişe, no şte te molya da mi uslujiş s edin zaem ot petnadeset hilyadi leva.” Ye razbrah kakıv „zaem” mi se iska! Ami kakvo da mu reka? Kazvam: „Ye nemam — vikam — v men tolkova pari, şte ida do selo da zema i şte ti usluja.” Toy se zaradva kato karagashka na kol.
“Hayır,” demiş Şiko, “bakan benden hiçbir şey istemedi, ancak sekreteri bana” mektubu hazırladım ve yarın onu imzalayacak, ancak on beş bin leva borçla bana yardım etmenizi isteyeceğim “dedi. Ne tür bir “kredi” istediğini anladım! Ona ne söyleyebilirim? Diyorum ki: “Bende o kadar para yok – para almak için köye gideceğim ve sana yardım edeceğim.” Bir kazıktaki karagaşka gibi seviniyor.

Ножаров, който също бил заинтересуван, наброил исканите пари и Шико сутринта заминал. Но отишъл не в София, а в Пловдив. Настанил се в хотел „Париж”, както той си знаел, и след два дни се върнал в Чепеларе. Пренощувал у свои близки и сутринта се явил с писмото при горския инспектор Станчо Манафов. Манафов поел писмото, прочел го и се зачудил:
Nojarov, koyto saşto bil zainteresuvan, nabroil iskanite pari i Şiko sutrinta zaminal. No otişıl ne v Sofiya, a v Plovdiv. Nastanil se v hotel „Parij”, kakto toy si znael, i sled dva dni se vırnal v Çepelare. Prenoştuval u svoi blizki i sutrinta se yavil s pismoto pri gorskiya inspektor Stanço Manafov. Manafov poel pismoto, proçel go i se zaçudil:
Aynı şekilde ilgilenmiş olan Nojarov istenilen parayı saydı ve Şiko sabah ayrıldı. Fakat Sofya’ya değil, Filibe’ye gitti. Kendisinin bildiği Paris Otelinde kaldı ve iki gün sonra Çepelare’ye döndü. Geceyi yakınlarının yanında geçirdi ve sabah orman müfettişi Stanço Manafov’a mektupla birlikte göründü. Manafov mektubu aldı, okudu ve hayret etti:

— Голям етат! Как си успял да измолиш министъра?
— Golyam etat! Kak si uspyal da izmoliş ministıra?
“Büyük bir kesim alanı!” Bakana yalvarmayı nasıl başardın?

— Ти требва да знаеш, господин Манафов, че мен министъра ми е като брат.
— Ti trebva da znaeş, gospodin Manafov, çe men ministıra mi e kato brat.
– Bilmeniz gerekir ki, Bay Manafov, bakan ile ben kardeş gibiyiz.

Като пристигнал в Богутево, Шико повикал Узуна и Ампароза в общината.
Kato pristignal v Bogutevo, Şiko povikal Uzuna i Amparoza v obştinata.
Bogutevo’ya gelen Şiko, Uzuna ve Amparoza’yı belediyeye çağırdı.
— Вие видехте с какъв зор изкарахме етата, та ще държим на цената. От пет стотини на кубик по-надолунема да го дадем, разбирате ли? Хе искам от вас да държите здраво.
— Vie videhte s kakıv zor izkarahme etata, ta şte darjim na tsenata. Ot pet stotini na kubik po-nadolu nema da go dadem, razbirate li? He iskam ot vas da darjite zdravo.
“Kesim alanını nasıl zorlukla çıkardığımızı gördünüz, bu yüzden fiyatı iyi tutacağız, metreküp başına beş yüzden aşağı vermeyeceğiz, anladınız mı? Sizden bu işi sıkı tutmanızı istiyorum.

*. жуквам — продумвам, проговарям
хахоркам — смея се
*. zhukvam — produmvam, progovaryam
khakhorkam — smeya se

Шико наредил на писаря:
Şiko naredil na pisarya:
Şiko yazıcıya emretti:

— Напиши бре обевление, че на 15-ти ще се произведе търг. Напиши го и го залепи на ореха, ама високо, на три метра.
— Napişi bre obevlenie, çe na 15-ti şte se proizvede tırg. Napişi go i go zalepi na oreha, ama visoko, na tri metra.
– Ayın 15’inde bir açık arttırma yapılacağına dair bir bildirim yazın. Bir yere yazın ve cevizin üzerine yapıştırın, ama üç metre yüksekliğe…

— Че как ще го четат на такава височина? — възразил писарят.
— Çe kak şte go çetat na takava visoçina?
– Bu kadar yükseklikte nasıl okuyacaklar? Yazıcı itiraz etti.

— То не е твоя работа, трохльо!— скастрил го Шико,— Какво се опитваш да ми даваш онова, дето го немаш? То комуто требва да го чете, ще найде скала и пак ще гу прочете!
— To ne e tvoya rabota, trohl’o!— skastril go Şiko,— Kakvo se opitvaş da mi davaş onova, deto go nemaş? To komuto trebva da go çete, Şte nayde skala i pak şte gu proçete!
“Bu senin işin değil piç!” diye azarladı Şiko. “Bana sahip olmadığın şeyi bana vermeye çalışıyorsun?” Kimin okuması gerekiyorsa, bir merdiven bulacak ve yine de okuyacaktır!

На 15-ти търгът се състоял, търговците се скарали и цената на материала като никога достигнала 500 лева за кубик.
Na 15-ti tırgıt se sıstoyal, tırgovtsite se skarali i tsenata na materiala kato nikoga dostignala 500 leva za kubik.
15’inde açık artırma gerçekleşti, tüccarlar tartıştı ve malzemenin fiyatı metreküp başına 500 levaya daha önce hiç ulaşmamıştı.

Разказал: Т. ПАКУЛЕВ
Razkazal: T. PAKULEV
Anlatan: T. PAKULEV

https://www.facebook.com/groups/270929903041449/

About Post Author

S.Korkmaz

See author's posts